Ασέβειες με τον νόμο

Κατά καιρούς άνθρωποι των ‘γραμμάτων’ και των ‘τεχνών’ (οι όροι χρησιμοποιούνται εντελώς συμβατικά) έχουν καταπιαστεί με θέματα, εικόνες, σύμβολα, πρόσωπα που για μεγάλη μερίδα του χριστιανικού ελληνικού κόσμου έχουν τον χαρακτήρα της ιερότητος και αποτελούν αντικείμενα σεβασμού και λατρείας. Κάποιοι το κάνουν με την δέουσα προσοχή και τον σεβασμό που αρμόζει σ’ αυτά, κάτι που βρίσκει την ανάλογη αναγνώριση από το αντίστοιχο κοινό (όπως π.χ. η ταινία ‘Ο άνθρωπος του Θεού’ για τον Άγιο Νεκτάριο). Δυστυχώς στις περισσότερες περιπτώσεις η ενασχόληση παίρνει τη μορφή σάτιρας, παραποίησης, ειρωνείας, συχνά χυδαίας, πάντα εν ονόματι κάποιας ‘τέχνης’ ή ‘ελευθερίας του λόγου’. Συχνά εκδηλώνονται διαμαρτυρίες και καμιά φορά αυτές φθάνουν σε αυτοδικία (τελευταίο παράδειγμα αυτό με τον βουλευτή της ΝΙΚΗΣ Ν. Παπαδόπουλο στην Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδος, που ‘φιλοξενούσε’ ασεβείς πίνακες κάποιου ‘καλλιτέχνη’). Τέτοιες ενέργειες γενικά σχολιάζονται αρνητικά από τους δημοσιολογούντες, ενώ λειτουργούν και ως διαφημίσεις για τα αντίστοιχα έργα.

     Είναι ιδιαίτερα εξοργιστικό δημόσιοι φορείς όπως η Εθνική Πινακοθήκη να αναδεικνύουν έργα που προσβάλλουν θρησκευτικά σύμβολα αποκλειστικά και μόνο της Χριστιανικής πίστης. Θα έκαναν ποτέ κάτι ανάλογο με έργα που θα έθιγαν το Ισλάμ ή τον Ιουδαϊσμό; Ασφαλώς τότε θα έβρισκαν πρόχειρη και βολική δικαιολογία για την ‘λογοκρισία’ τους τον αντιρατσιστικό νόμο, διότι σε υποθετική αντίθετη περίπτωση δεν θα την πλήρωναν μόνο τα τζάμια των πινάκων. Μόνο τα χριστιανικά σύμβολα αποτελούν εύκολο αντικείμενο 'νόμιμης' εξύβρισης και βλασφημίας για τον οποιοδήποτε, με εξασφαλισμένο το ατιμώρητο. Τι σεβασμό να έχει κανείς σε τέτοιους νόμους;

Άνοιξη

 

O George Orwell είναι βέβαια πασίγνωστος κυρίως από τα μυθιστορήματά του ‘1984’ και ‘Η φάρμα των ζώων’. Ωστόσο, έχει γράψει και πολλά δοκίμια πάνω σε διάφορα θέματα, και ανάμεσά τους ένα με τίτλο ‘Μερικές σκέψεις για τον κοινό φρύνο’ (Some thoughts on the common toad), όπου παίρνει αφορμή από το ξύπνημα του αμφιβίου αυτού από την χειμερινή νάρκη για να περιγράψει τον ερχομό της άνοιξης και τη χαρά που του δημιουργεί η απόλαυση της φύσης. Μια και τα σημάδια της άνοιξης είναι ολοφάνερα γύρω μας, με τα πράσινα λιβάδια, τα ανθισμένα δένδρα και την άνοδο της θερμοκρασίας (τουλάχιστον την ημέρα), σημειώνω εδώ σε δική μου απόδοση κάποιες από τις τελευταίες φράσεις του:

     ‘Νομίζω ότι αν κανείς διατηρήσει την παιδική του αγάπη για δέντρα, ψάρια, πεταλούδες και φρύνους, κάνει λίγο πιο πιθανό ένα ειρηνικό και αξιοπρεπές μέλλον, ενώ αν έχει σαν δόγμα να θαυμάζει μόνο το ατσάλι και το μπετόν, απλώς κάνει λίγο πιο σίγουρο ότι οι άνθρωποι δεν θα έχουν διέξοδο για το πλεόνασμα της ενέργειάς τους παρά μόνο στο μίσος και τη λατρεία κάποιου αρχηγού… Οι ατομικές βόμβες συσσωρεύονται στα εργοστάσια, η αστυνομία περιπολεί μέσα στις πόλεις, τα ψέματα ξεχύνονται από τα μεγάφωνα, αλλά η γη συνεχίζει να γυρίζει γύρω από τον ήλιο, και ούτε οι δικτάτορες ούτε οι γραφειοκράτες, όσο κι αν αποδοκιμάζουν τη διαδικασία αυτή, μπορούν να την εμποδίσουν’.

     Το δοκίμιο δημοσιεύθηκε το 1946. Βλέπετε καμιά ομοιότητα με τις μέρες μας;

Δικαιοσύνη

Πολυσήμαντη λέξη, ιδιαίτερα συνηθισμένη στις μέρες μας. Από τη μια περιγράφει μια από τις επίσημες θεσμικές εξουσίες, εξουσιοδοτημένη να εφαρμόζει τους νόμους και να τιμωρεί τους παραβάτες τους. Από την άλλη, είναι το αίτημα καθενός που θεωρεί ότι αδικείται, παραμελείται, πέφτει θύμα μεροληψίας και κοινωνικής ή άλλης ανισότητας, αμέλειας ή εγκληματικής ενεργείας. Ένα αίτημα που όχι σπάνια είναι δύσκολο να ικανοποιηθεί επαρκώς, μια και μπορεί να παραβιάζει αντίστοιχη απαίτηση μιας άλλης πλευράς («Κι εσύ δίκιο έχεις», όπως θα έλεγε ο θυμόσοφος Νασρεντίν Χότζας).

     Θα μπορούσε κανείς πολλά να γράψει για ένα τόσο ευρύ θέμα, αλλά επί του παρόντος ας περιορισθούμε σε μια μόνο πτυχή του. Διαβάζουμε λοιπόν ότι στο Ιράν ένας τραγουδιστής είχε καταδικασθεί, με βάση τον ισλαμικό νόμο, σε φυλάκιση και μαστίγωση, διότι σ’ ένα τραγούδι του διαμαρτυρόταν για την υποχρεωτική χρήση της μαντίλας από τις γυναίκες στη χώρα του. Αφού εξέτισε τον ένα χρόνο της φυλακής, δέχθηκε και 74 μαστιγώσεις για να ολοκληρωθεί η ποινή, σύμφωνα με τα εκεί κρατούντα. Βλέπετε, η επίσημη δικαιοσύνη μπορεί να παίρνει πολλές μορφές, ενώ αλλού φθάνει μέχρι τον αποκεφαλισμό ή την θανατηφόρα ένεση.

     Έχουμε το προνόμιο να ζούμε σ’ ένα πολιτισμικό περιβάλλον που αποκρούει με αποτροπιασμό τέτοιες μορφές ‘δικαίου’. Ωστόσο έρχονται στιγμές που αναρωτιέμαι αν το μαστίγιο θα ήταν μια πιο αρμόζουσα ποινή για εγκλήματα βιαιοπραγίας όπως το πολύ διαδεδομένο στη χώρα μας ‘μπάχαλο’. Μια συμπεριφορά πολύ χειρότερη από ένα τραγούδι διαμαρτυρίας για τη μαντίλα, που όμως σχεδόν έχει γίνει μέρος της καθημερινότητάς μας. Με τις ευλογίες και την αιγίδα μέρους του πολιτικού κόσμου.